महात्मा जोतिबा फुले

**मूळ गाव - कटगुण (सातारा) गोर्‍हे हे मूळ आडनाव.
**ज्योतीबांच्या वडिलांचे नाव गोविंदराव आणि आईचे नाव चिमणाबाई होते. सावित्रीबाईंना शिक्षित करून शिक्षणकार्यास प्रवृत्त केले. सावित्रीबाई देशाच्या पहिल्या मुख्याध्यापिका आहेत. स्वतंत्रपणे मुलींसाठी शाळा काढणारे महात्मा फुले पहिले भारतीय होत.

**१८२८ - जन्म कटगूण,सातारा जिल्हा

**१८३४ ते १८३८ - पंतोजीच्या शाळेत शिक्षण झाले.

**१८४० - सावित्रीबाईंशी विवाह.

**१८४१ ते १८४७ - स्कॉटिश मिशन हायस्कूल मध्ये इंग्रजी शिक्षण घेतले.

**१८४७ - लहूजी बुवांकडेदांडपट्टा व इतर शारीरिक शिक्षण घेतले.

**१८४७ - थॉमस पेन यांच्या 'राईट ऑफ मॅन' या ग्रंथाचा अभ्यास.

**१८४८ - मित्रांच्या विवाहप्रसंगी मिरवणुकीत उच्चवर्णीयांकडून अपमान झाला.

**१८४८ - भारतातील पहिली मुलींची शाळा सुरू केली. बहुजन समाजाच्या शिक्षणासाठी काम सुरू केले.

**सप्टेंबर ७, १८५१ - चिपळूणकरांच्या वाड्यात व रास्ता पेठेत मुलींच्या शाळेची सुरुवात.

**१८५२ - पूना लायब्ररीची स्थापना.

**मार्च १५, १८५२ - वेताळपेठेत अस्पृश्यांसाठी पहिली शाळा सुरू केली.

**नोहेंबर १६ १९५२ - मेजर कॅन्डी यांच्याकडून शैक्षणिक कार्यासाठी ब्रिटिश सरकारतफर्े विश्रामबाग वाड्यात सत्कार.

**१८५३ - 'दि सोसायटी फॉर प्रमोटिंग द एज्युकेशन ऑफ महार मांग न्ड अदर्स' स्थापन केली.

**१८५४ - स्कॉटिश मिशनच्या शाळेत अर्धवेळ शिक्षकाची नोकरी स्वीकारली.

**१८५५ - रात्रशाळेची सुरवात केली.

**१८५६ - मारेकरी घालून हत्येचा प्रयत्न झाला.

**१८५८ - शाळांच्या व्यवस्थापन मंडळातून निवृत्ती घेतली.

**१८६० - विधवाविवाहास साहाय्य केले.

**१८६३ - बालहत्या प्रतिबंधक गृहाची स्थापना केली .

**१८६५ - विधवांच्या केशवपनाविरुद्ध न्हाव्यांचा संप घडवून आणला.

**१८६४ - गोखले बागेत विधवाविवाह घडवून आणला.

**१८६८ - दुष्काळ काळात राहत्या घरातील हौद अस्पृश्यांसाठी खुला केला.

**१८७३ - सत्यशोधक समाजची स्थापना केली.

**१८७५ - शेतकर्‍यांच्या शोषणाविरुद्ध खतफोडीचे बंड घडवून आणले ( अहमदनगर).

**१८७५ - स्वामी दयानंद सरस्वतींची पुण्यात मिरवणूक काढण्यास साहाय्य केले.

**१८७६ ते १८८२ - पुणे नगर पालिकेचे सदस्य होते.

**१८८० - दारूची दुकाने सुरू करण्यास विरोध केला.

**१८८२ - 'विल्यम हंटर शिक्षण आयोगा' समोर निवेदन दिले. यात प्राथमिक शिक्षण सक्तीचे व मोफत देण्याची मागणी केली.

**१८८७ - सत्यशोधक समाजातफर्े नवीन मंगलाष्टकांची व पूजाविधी यांची रचना करून पुरोहिताशिवाय विवाह घडवून आणण्यास सुरुवात केली

**१८८८ - ड्युक ऑफ कॅनॉट यांची भेट आणि सत्कार.

**१८८८ - मुंबईतील कोळीवाडा येथे जनतेने रावबहादुर वडेकर यांच्या हस्ते सत्कार करून 'महात्मा' ही पदवी प्रदान करण्यात आली. २८नोव्हेंबर १८९र्० पुणे येथे निधन झाले.

*******ज्योतीरावांची ग्रंथसंपदा - नाव साहित्यप्रकार लेखन काळ

१) तृतीय रत्न नाटक १८५५

२) छत्रपती शिवाजी - राजे भोसले यांचा पवाडा पोवाडा १८६९

३)ब्राह्मणांचे कसब १८६९

४)गुलामगिरी १८७३

५)शेतकर्‍यांचा आसूड १८८३

६)सत्सार १ सत्सार २ १८८५

७)इशारा १८८५

८)सार्वजनिक सत्यधर्म ग्रंथ १८९१ (मृत्यूनंतर प्रकाशित )

९)अखंड काव्य रचना 'गुलामगिरी' ग्रंथ अमेरिकेतील कृष्णवर्णियांना समर्पित केला.
'अस्पृश्यांची कैफियत' हा महात्मा फुलेंचा अप्रकाशित ग्रंथ आहे.
१८८०- नारायण मेधाजी लोखंडे यांना 'मिलहॅण्ड असोसिएशन' या देशातील पहिल्या कामगार संघटनेच्या स्थापनेत साहाय्य केले.